Kurs fotografii lekcja 5 – Działanie balansu bieli w praktyce

Balans bieli jest elementarnym parametrem w fotografii, jest odpowiedzialny za poprawne odwzorowanie kolorów na zdjęciu wykonanym przy danym rodzaju oświetlenia. Balans bieli jest wartością liczoną w stopniach Kelwina która jest zależna od tego jaki rodzaj światła występuje w danej scenie. Kolor światła nazywany jest jego temperaturą barwową. Różne rodzaje świateł cechują się różną temperaturą barwową (również mierzoną w stopniach Kelwina), przykładowo światło słoneczne ma temperaturę barwową ok. 5500 K. Podczas słonecznego dnia, balans bieli powinien być ustawiony właśnie na wartość 5500 K aby kolory zostały poprawnie odwzorowane na zdjęciu. Oczywiście, aparaty cyfrowe nie wymagają od użytkownika znajomości temperatury barwowej wszystkich źródeł światła. Większość z nich ma zapamiętanych wartości temperatury barwowej kilku najpopularniejszych źródeł światła które użytkownik może wybrać – światło słoneczne, światło fluorescencyjne, światło żarowe itd. Robiąc zdjęcia w słoneczny dzień ustawiamy balans bieli na „światło słoneczne”, w pomieszczeniu oświetlonym żarówką ustawiamy na „światło żarowe” i to wszystko? Teoretycznie, dla przeciętnego użytkownika ta wiedza w zupełności wystarcza.

Co zrobić aby mieć 100% pewność, że kolory są na zdjęciu odwzorowane dokładnie tak jak w rzeczywistości? Należy wykonać zdjęcia w formacie RAW, oraz na jednym ze zdjęć w danej serii umieścić tzw. szarą kartę (ang. Gray Card). Jest to zwykła karta w neutralnym szarym kolorze. Umieszczona na zdjęciu pozwoli nam na określenie dokładnej wartości temperatury barwowej występującej w danej scenie. Wystarczy, że załadujemy serię zdjęć do programu do wywoływania plików RAW, osobiście polecam program Adobe Camera Raw, następnie użyjemy narzędzie do ustawiania balansu bieli na podstawie punktu bieli i wskażemy na szarą kartę znajdującą się na zdjęciu, program automatycznie dobierze odpowiednią, poprawną wartość balansu bieli.

Aby jeszcze lepiej zrozumieć działanie balansu bieli zachęcam do wykonania poniższego ćwiczenia:

1. Ustawiamy aparat w tryb półautomatyczny ( tryb „P”) w którym będziemy mieć kontrolę nad balansem bieli, pozostałe parametry aparat dobierze automatycznie,
2. Idziemy na dwór / ewentualnie możemy wykonywać zdjęcia z okna pokoju jak jesteśmy trochę bardziej leniwi, warunkiem jest wykonywanie zdjęć w dzień.
3. Znajdujemy w naszym aparacie opcję kontrolowania balansu bieli
4. Wszystkie zdjęcia w podpunktach 5,6 i 7 wykonujemy na dworze:
5. Zmieniamy balans bieli na „światło słoneczne” i wykonujemy zdjęcie
6. Zmieniamy balans bieli na „światło żarowe” i wykonujemy zdjęcie
7. Zmieniamy balans bieli na „światło fluorescencyjne” i wykonujemy zdjęcie
8. Możemy wykonać dodatkowo zdjęcia z ustawieniami balansu bieli: „Cień” oraz „Zachmurzenie”
9. Teraz znajdujemy jakieś pomieszczenie które jest oświetlone światłem żarowym (zwykłymi żarówkami), możliwe, że będziemy potrzebować statywu aby wykonać nieporuszone zdjęcie, ponieważ światło z żarówki emituje zdecydowanie mniejszą moc niż światło słoneczne
10. Wszystkie zdjęcia w podpunktach 10 i 11 wykonujemy będąc w pomieszczeniu oświetlonym zwykłymi żarówkami:
11. Ustawiamy balans bieli na „światło słoneczne” i wykonujemy zdjęcie,
12. Ustawiamy balans bieli na „światło żarowe” i wykonujemy zdjęcie,
13. Ustawiamy balans bieli na „światło fluorescencyjne” i wykonujemy zdjęcie,
14. Zgrywamy wszystkie zdjęcia do komputera i porównujemy ze sobą kolorystykę każdego ujęcia w zależności od ustawionego balansu bieli względem światła które oświetlało daną scenę.

Scena oświetlona światłem słonecznym sfotografowana z ustawieniem balansu bieli na „Światło fluorescencyjne”

Scena oświetlona światłem słonecznym sfotografowana z ustawieniem balansu bieli na „Światło słoneczne”

Scena oświetlona światłem słonecznym sfotografowana z ustawieniem balansu bieli na „Światło żarowe”

Widać wyraźne różnice pomiędzy ujęciami tej samej sceny różniącymi się jedynie ustawieniami balansu bieli. Gdy balans bieli był ustawiony poprawnie w danej sytuacji (np. „światło słoneczne” podczas wykonywania zdjęć w dzień, na dworze) kolorystyka zdjęć jest naturalna. Przy niepoprawnych ustawieniach balansu bieli do danej sytuacji kolory są nienaturalne. Ustawienia „Cień” oraz „Zachmurzenie” są dodatkowymi ustawieniami balansu bieli do fotografowania na dworze w różnych warunkach oświetleniowych, cechują się one większym ociepleniem barw w porównaniu do ustawienia „Światło słoneczne”.